Niezależnie od tego, kto i z jakiego powodu znajdzie się w trudnej sytuacji, wymagającej pomocy prawnej, prawo przewiduje możliwość skorzystania ze wsparcia profesjonalnego adwokata, ponieważ zgodnie z przepisami, każdej osobie przysługuje prawo do obrony. Istnieją jednak szczególne sytuacje, w których adwokat może odmówić świadczenia takiej usługi. W artykule wyjaśniamy, w jakich przypadkach adwokatom przysługuje prawo do odmowy obrony klienta.
Jaki jest zakres obowiązków adwokata?
Zawód adwokata jest regulowany przez Ustawę o adwokaturze, która określa przede wszystkim zasady wykonywania zawodu adwokata, zasady przetwarzania danych osobowych przez adwokatów oraz działalność izb adwokackich. W związku z tym, adwokaci podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, naruszenie godności zawodu lub zasad etyki i naruszenie swych obowiązków zawodowych.
Jeśli bez określonego w ustawie powodu adwokat odmówi udzielenia pomocy prawnej, może ponieść konsekwencje takiego postępowania, niezależnie od stażu wykonywania pracy. Adwokaci odpowiadają nie tylko w ramach odpowiedzialności dyscyplinarnej, ale także przed samymi klientami. W przypadku przegrania sprawy klienta z winy adwokata, który postępował niezgodnie z przepisami Prawa o adwokaturze i Kodeksu Etyki Adwokackiej, może on odpowiedzieć za nieodpowiednie zachowanie.
W jakich sytuacjach adwokat (Wrocław) może odmówić obrony?
Podstawowym zadaniem adwokatów jest udzielanie pomocy prawnej klientom. Możliwość odmowy świadczenia tej usługi reguluje Art. 28 pkt 1 ustawy Prawo o adwokaturze, która mówi, że „adwokat może odmówić udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych powodów, o których informuje zainteresowanego”. Z takiego zapisu wynika, że adwokat musi posiadać uzasadnione powody, które sprawiają, że nie może zająć się daną sprawą. Adwokat ma prawo podjęcia takiej decyzji m.in. w przypadku, kiedy ostateczny wynik postępowania mógłby wpłynąć na jego dobro osobiste i majątkowe. Prawnik nie może nadużywać możliwości odmowy obrony, dlatego tego typu sytuacje zdarzają się rzadko. Dochodzi do nich wówczas, gdy adwokat z góry przewiduje, że celowo unikałby zadawania trudnych pytań, które mogłyby przysporzyć cierpienia, np. dziecku. Odmowa może mieć miejsce także wtedy, gdy udzielenie pomocy danej osobie wiązałoby się z ułatwieniem jej popełnienia przestępstwa w przyszłości lub ułatwieniem uniknięcia odpowiedzialności karnej. Poniżej kilka przykładów okoliczności, w których adwokat może zrezygnować z obrony klienta:
- jeśli wcześniej udzielił już pomocy stronie przeciwnej, lub jeśli strona przeciwna jest w tym samym momencie jego klientem,
- jeśli uczestniczył wcześniej w sprawie jako osoba publiczna, np. jako prokurator,
- jeśli przyjmując zlecenie musiałby wystąpić przeciwko bliskiej osobie lub osobie, z którą miał wcześniej zatargi,
- jeśli adwokat nie posiada wystarczającej wiedzy w danym obszarze prawa, co uniemożliwiałoby mu rzetelne przeprowadzenie sprawy i skonstruowanie linii obrony.
